70 jaar vrijheid

Enschede is 70 jaar geleden bevrijd, 70 jaar het lijkt voor de meeste inwoners verre geschiedenis, maar er zijn nog veel stadsgenoten die erbij waren. Voor hen is de periode tussen 31 Maart en 2 April geen gewone periode, maar dagen dat ze af en toe nog even stilstaan bij de gebeurtenissen die zich in onze stad rondom de bevrijding, en in de jaren van oorlog hebben afgespeeld.

De vrienden, families en kinderen van de vele verzetstrijders in Enschede bijvoorbeeld. Bijna elke google zoekopdracht naar het verzet in Enschede eindigt bij een pagina over verzetstrijders die eind 1944 en begin 1945 werden vermoord. Het meest trieste verhaal is wel dat van de acht verzetstrijders die op 31 Maart 1945 één dag voor de bevrijding tezamen kwamen om samen naar de radio te luisteren over de voortgang van de bevrijding. Een aantal vrienden van hen waren in de maanden hiervoor al vermoord door de duitsers, en deze groep was zeer opgetogen dat de bevrijding nabij was, tot rond 7 uur ’s avonds de duitsers het pand binnenstormden en alle aanwezigen ter plaatse doodschoten. Alleen de oma overleefde de aanval door zich te verstoppen onder een tafel waarover een groot kleed hing. In de uren hierna zochten de duitsers nog verschillende verzetmensen op in de stad en worden ook zij in koelen bloede vermoord.

De burgerbevolking in Enschede heeft ook zwaar geleden onder de bombardementen in de stad. In de laatste weken voor de bevrijding worden er veel bommen afgeworpen boven onze stad. Op 20, 22 en 30 Maart 1945 in totaal zo’n 125! Maar ook anderhalve week na de bevrijding, worden er nog zes bommen afgeworpen door Duitse vliegtuigen. Denk je eens in wat een impact dit heeft gehad op de toen al getraumatiseerde bevolking. Een paar maand eerder op Zondag 10 oktober 1943, zagen de geallieerden per vergissing Enschede aan voor een Duitse stad en wierpen zij vele brandbommen op ons af. Het aantal dodelijke burgerslachtoffers bedroeg 151, de mentale impact zal enorm zijn geweest onder onze bevolking. Onze stadsgenoten die dit meegemaakt hebben zullen hier zeker nog aan terugdenken in deze tijd.

Voor de jongere generaties is het zo vanzelfsprekend, we zijn vrij, we leven niet in angst. Onze families, onze kinderen zijn veilig in Enschede, maar hoe anders is het voor hen die de oorlog hebben meegemaakt. Voor hen die naasten hebben verloren? Voor de kinderen van de mensen van het verzet die door de duitsers één dag voor de bevrijding werden vermoord? En voor hen die achterbleven terwijl er vrienden of familie werd gedeporteerd naar Duitsland?

Op 5 Mei vieren we in Enschede de bevrijding, laten we de periode tot de bevrijding eens stilstaan bij hen die het moeilijk hebben deze periode.