Zomernota 2021

Marc Teutelink 11.07.2021

Afgelopen maandag heeft de raadsvergadering plaatsgevonden, waarin we als raad de zogenaamde zomernota hebben vastgesteld. De zomernota kan worden gezien als een opmaat richting de begroting voor de komende vier jaren. Tijdens de zomernota stellen we de kaders vast waarmee het college rekening moet houden bij het opstellen van de begroting. Hierin wordt dus voor een groot deel het beleid van de komende jaren bepaald. Hieronder vindt u de bijdrage van Burgerbelangen Enschede voor de zomernota 2021:

Middelenkader, financiën en organisatie

Vandaag bespreken we de zomernota van 2021, een zogenaamde perspectiefnota… geen concrete uitvoeringsagenda, maar voorsorteren op groei met een grote, goed gevulde, investeringsagenda: €150M in de komende jaren (voor een heel groot gedeelte co-financiering en subsidie gedreven, dat natuurlijk wel). Substantieel. Dit is het antwoord van het college op onze motie “sterker uit de crisis“, die wij vorig jaar met de coalitie en andere partijen hebben ingediend.

Bij de vorige zomernota hebben we al besloten het tij te keren en niet extra te gaan bezuinigen, destijds nog wel met het besef dat de rekening nog zou komen. Toen daalde al het besef dat er moet worden geïnvesteerd, maar kon het (nog) niet. Dit jaar wel en gaan we een stuk verder. Er is financiële ruimte, zowel structureel als incidenteel, wat er voor zorgt dat we offensief gaan begroten en weer kunnen investeren.

Investeren in groei, investeren in groei richting 170.000+ inwoners. Groei, die ook noodzakelijk is – dat hebben wij kunnen zien in de mei-circulaire, die overigens nog niet is verwerkt. Deze voorbode laat ons zien dat het achterblijven van groei, het minder hard groeien dan andere 100.000+ gemeenten, zorgt voor een daling in ons gedeelte van het gemeentefonds: tot wel €4M per jaar in ons geval.

Stilstand is hier achteruitgang. Een kwalitatieve groei naar 170.000+ inwoners is dus misschien wel de belangrijkste strategische opgave van Enschede; investeren is noodzakelijk … al was het enkel om alle voorzieningen in Enschede in stand en betaalbaar te houden.

Het investeren in stenen is hierbij niet voldoende; er moet ook worden geïnvesteerd in infrastructuur (binnen en buiten de gemeentegrenzen), openbare ruimte, voorzieningen en ook in mensen, in talent. En waar we met zijn allen spreken over talent, zien we dat er te vaak alleen (en dat is onterecht) over studenten en hoger opgeleiden wordt gesproken. Maar talent is meer dan dat, het gaat ook over volwassenen die van buiten Enschede komen en iets komen brengen naar de stad en het gaat ook over onze eigen inwoners die we hier moeten behouden. Enschede moet een aantrekkelijke gemeente worden om te wonen, werken, leven, op te groeien en waardig oud te worden.

De noodzaak tot groei is duidelijk, maar hoe gaan we daar komen? We missen hier toch wel inhoudelijk het verhaal hoe we daar dan gaan komen; ook het college geeft aan dat de investeringsagenda concreter moet worden. Echter wat wij, in zijn algemeenheid, toch wel missen is het integrale beleid m.b.t. groei. Hoe dragen al deze investeringen bij aan de kwalitatieve groei naar 170.000+ inwoners? En waaraan wordt al het nieuwe beleid getoetst aan deze kwalitatieve groei? 

Er is behoefte aan een concreet toetsingskader: alle initiatieven moeten kunnen worden getoetst aan een integraal toetsingskader; voldoet een initiatief niet aan het kader, dan zullen we ons moeten afvragen of we wel daarin zouden moeten investeren. 

De vraag die wij ons als Burgerbelangen Enschede dan ook stellen zijn:

  • Heeft onze doelenboom nog wel de juiste doelen? Staan de klokken van de stad nog wel op tijd of moeten deze worden geactualiseerd?
  • De strategische opgaven, zijn deze niet toe aan een update? En zouden deze niet concreter moeten zijn?
  • En hoe zien onze eigen inwoners onze stad over 20 jaar? Geïnspireerd door ‘’het verhaal van de stad’’ van Rotterdam, die ons is gepresenteerd toen we met de raad in Rotterdam waren … en zeer interessant: nummer 1 van de top 10 was ‘onderwijs‘ volgens de eigen inwoners.

Wat Burgerbelangen Enschede betreft zouden deze vragen moeten worden beantwoord en worden uitgewerkt nog voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2022. Wij zouden graag zien dat deze drie thema’s worden gecombineerd in een spoorboekje met een toetsingskader naar de kwalitatieve groei van 170.000+ inwoners, waarbij bij al het op te stellen beleid de vraag moet worden beantwoord: ‘’Op welke manier draagt dit bij aan de kwalitatieve groei richting de 170.000+ inwoners”. We dienen hiervoor een motie in <motie: toetsingskader voor de strategische groei naar 170.000+ inwoners>.

Voorzitter, Enschede heeft in onze optiek een ongezonde zware afhankelijkheid met het gemeentefonds. We praten al lang over het verhogen van onze eigen verdiencapaciteit en het verlagen van onze afhankelijk van het rijk. Het mes van het betaalbaar houden van voorzieningen snijd aan meerdere kanten: aan de ene kant groei en aan de andere kant het verhogen van onze verdiencapaciteit.

Maar op onze vraag bij de stedelijke commissie: “Hoe dan?”, krijgen we alleen een antwoord in de trant van: “meer inwoners: meer (niet hogere) OZB opbrengsten!”. Dat vinden wij te makkelijk. Wij dienen hiervoor dan ook een motie in waarmee wij het college opdragen om daar goed over na te denken en te komen met een aantal mogelijke initiatieven op dit gebied. Dit zou dan bij de coalitieonderhandelingen van de volgende periode meegenomen kunnen worden <motie: verdiencapaciteit>

Vitaal en sociaal

Meer dan de helft van onze begroting gaat naar het sociale domein en we vullen de tekorten al jaren aan vanuit het fysieke domein. Waar we begonnen met tussen de €20M en de €25M tekort is dit ondertussen verminderd tot tussen de €5M en de €10M. En van het laatste nieuws uit Den Haag worden wij wel blij: het rijk heeft besloten ons ruimhartig te compenseren op de kosten van jeugdzorg, nu nog incidenteel, maar wij hebben vertrouwen in een structurele oplossing. De lobby via vele kanalen levert op en we zien langzamerhand realisme in het land.

Zo zien we in deze zomernota ook een heleboel onhaalbare taakstellingen en taakstellingen die slechts gedeeltelijk kunnen worden gehaald. Met dit interne realisme kunnen wij ook tevreden zijn: het gaat immers niet om ‘bezuinigen om te bezuinigen’, maar om het betaalbaar houden van de zorg zodat een ieder, die het nodig heeft, deze ook kan ontvangen. En daarbij is het goed dat je niet rucksichtloss gaat snijden en mensen pijn gaat doen (dat is niet het Enschede dat wij willen zijn) maar wel om continue kijken of het efficiënter kan en of investeringen ook daadwerkelijk opleveren waarvoor ze bedoeld zijn.

Het blijft wel heel bijzonder hoe moeilijk inzicht in kosten en baten rondom het sociale domein is. Daar blijven wij bovenop zitten. Doelstellingen moeten SMART zijn, meetbaar en dat kan alleen met een goede nulmeting en volledig inzicht in de kosten van het sociale domein.

Vitaal en sociaal is ook sport. We zien dat clustering van sportverenigingen nu echt van de grond komt. Ontstaan uit een taakstelling, maar echt een kans voor de verenigingen om gezamenlijk betere en toekomst bestendige accomodaties te kunnen realiseren. We zijn zeer enthousiast over de voortgang van de clusteringsopgave en de multi functionele sport accomodaties. Dat mag gezegd worden.

De achtergrond van clustering is ook het groeperen van buurt/wijkfuncties in decentrale locaties: in de wijken… daar waar het gebeurt in onze optiek. Burgerbelangen Enschede heeft zich altijd hard gemaakt voor het behouden van wijkvoorzieningen, waar dit steeds lastiger te realiseren is vanwege het kosten aspect. Speeltuinen spelen hierbij ook een belangrijke rol. Speeltuinen zijn belangrijke plekken in onze samenleving en als we hierbij de buurt en wijkfaciliteiten meer en meer combineren met speeltuinen dan zorgt dit voor een win-win situatie. Daarvoor hebben we samen met de PvdA een <amendement speeltuinen/SES> opgesteld, die mijn collega straks gaat indienen. De focus is op speeltuinen, maar in onze optiek zou dit misschien ook wel breder getrokken kunnen worden: bijvoorbeeld naar het Smileyveld.

Een groot thema van deze coalitieperiode, wat ons allemaal bindt, is de focus op jeugd en gezin: generationeel overerfbare problematiek, kansengelijkheid. Wij vinden het belangrijk dat er hiervoor aandacht is. De zomernota heeft in onze optiek te weinig in zich voor dit specifieke thema. De jeugd is de toekomst en we moeten blijven investeren in talent. Wij willen dan ook dat de LEA, voor BBE een belangrijk instrument in onze opgave voor jeugd en gezin, en die nu een aflopende reeks à €200K kent, wordt doorgetrokken de komende jaren. Daarnaast willen wij €100K uittrekken voor kansengelijkheid/jeugd en gezin bovenop de kwartiermaker die nu al is opgenomen in de zomernota. Wij hebben daarvoor samen met D66 een <amendement kansengelijkheid en LEA> opgesteld, die mijn college zo dadelijk zal indienen. 

BBE maakt zich al geruime tijd sterk voor inzicht en beheersbaarheid van de kosten en ook het terugdringen van fraude in de zorg. Fraude in de zorg betekent dat het geld niet op de juiste plekken terecht komt, niet bij de inwoners die het nodig hebben. We hebben al vaker gepleit voor minder aanbieders (en minder subaanbieders) en daarmee scherpere afspraken en minder kans op fraude. In het 3e of 4e kwartaal worden de aanbestedingen binnen het sociale domein hernieuwd. Het college heeft ons beloofd om heel goed te kijken naar het verkleinen van de hoeveelheid aanbieders. We vragen het college dit nogmaals duidelijk te bevestigen, dan is wat ons betreft een motie overbodig.

Duurzaam wonen, leven en werken

Voorzitter, Enschede staat aan de vooravond van een tijdperk met grote investeringen. We hebben het al eerder genoemd: investeren doen we niet enkel in stenen, maar ook in de infrastructuur (bereikbaarheid binnen en buiten de gemeentegrenzen), openbare ruimte en voorzieningen. Deze hebben de afgelopen jaren onder druk gestaan; er is op onderhoud van de openbare ruimte en de infrastructuur behoorlijk bezuinigd. En dat is ook zichtbaar. 

Wij vinden het belangrijk dat deze weer op peil komen. Zowel een mooie en veilige openbare ruimte als ook mooie parken maken Enschede een aantrekkelijke stad. Als je serieus bent in je oproep: “Enschede, de groenste stad van NL”, dan verdienen deze thema’s ook hun aandacht. Wij willen de bezuiniging op de openbare ruimte terug draaien en structureel €100K daarvoor inzetten en daarvoor dienen wij dan ook samen met de coalitie een amendement in. <amendement: op peil brengen onderhoud openbare ruimte>

Samen met de VVD hebben wij ook een amendement opgesteld om structureel een bedrag van €50K vrij te maken de parken, met name voor het volkspark. Het volkspark moet een van onze visitekaartjes zijn en daarom dient mijn collega daarvoor zo dadelijk dit <amendement onderhoud en vernieuwen volkspark> in.

Een groeiende stad betekent ook een goede verbindingen. We hebben de afgelopen jaren ook behoorlijk bezuinigd op mobiliteit. Rijdende door de stad zie je gaten in de wegen, belijningen die vrijwel volledig zijn verdwenen. Conclusie: we hebben achterstallig onderhoud. Hoeveel weten we niet. We hebben samen met de VVD dan ook een motie opgesteld waarin we voor de begroting in beeld krijgen hoe achterstallig en wat de kosten zijn om dit te verbeteren. Dan kunnen we bij de begroting integraal besluiten hoeveel achterstand we kunnen/willen inhalen. Deze <motie onderzoek naar achterstallig onderhoud mobiliteit> zal mijn collega zo dadelijk indienen.

Daarnaast dienen wij samen met de christen unie een<motie in voor het op peil houden van de bestrijding van de eikenprocessie rups>.

Conclusie

Voorzitter, concluderende: de corona crisis heeft ons allemaal geraakt. Maar we kruipen heel hard uit dit diepe dal en hebben oog voor de toekomst: een toekomst met perspectief. Met de aanpassingen kunnen wij tevreden zijn met deze nota.

Dank u wel..